Ücretsiz kitap dağıtılması gözden geçirilmelidir! Ücretsiz kitap dağıtılması gözden geçirilmelidir!
Koku alma organımız olan, ''burun'' sözcüğünün ''burumak'' (güzel koku almak) eylemi ile anlam bağını biliyor muydunuz?

Türk dillerinden belirlenmiş kimi sözcükler şunlardır: 

BURCUĞAN: Güzel kokan 
BURCUMAK: Güzel kokmak, bu Anadolu ağızlarında ise güzel koku yaymak anlamındadır. 

BURCA: Parfüm (''ünür'' de parfüm anlamında başka bir sözdür.)
BURÇUK: Kokulu çiçek 
BURUMAK: Koklamak 

''BURCUYAK'' Güzel kokulu yer. 

(Bu güzel sözcüğün yapısında bulunan ''yak'' eki mekan, yer bildiriyor. Bence bu ekten yararlanılmalıdır.) 

Örneğin bir başka sözcükten de bu ekin işlevini görebiliriz. ''CILGAYAK'' Paten pisti demektir. Görüldüğü üzere yer bildiriyor. 

Sanıyorum Türkiye Türkçesindeki ''buram buram'' deyiminin de bu anlamı ile ilintisi bulunuyor. 

Yine bizdeki ''BURCU'' sözü; güzel koku, ıtır demektir. 

Söz açılmışken ''burun'' ve '' koku'' ile ilgili denk geldiğim şu güzel sözleri de konu bağlamı içinde yazmak isterim. 

BURUNCUK: Burun ucu 

BURUNÇAK: Hızma 

BURUNDAK: Burun halkası

BURUNDUK: Burun halkası

BURUNDURUK: Burun gemi

BURUNGU: Burun süsü

BURUNSAK: Anadolu'da hayvana takılan bir nesne adı. 

...

BURUNMAK: Koklanmak (Güzel kokan herhangi bir çiçeği koklamak) 

BURUNTU: Kökü kokulu ishal (Dikkat edilirse bu ''inti-ıntı'' ekini daha çok; olumsuz, hoş olmayan durumlarla ilgili sözlerde görüyoruz.)

BURUTKAN: Burun kıvıran 

İMSİK: Kokuya duyarlı burun. 

NOT: Daha önce de belirlediğim bir sözcük vardı. (İmsir) Polis köpeği anlamında. Buradan anlaşılıyor ki koku izleyen polis köpeği de bu eylemden oluşmuş) 

İMSİKLEMEK: Koku almak (Yalnızca köpekler için geçerli bir eylemdir.) 

İSKİNMEK: Burun çekmek 

KEVEK: Sinüs (burun) 

SERNEK: Burun kemiği 

İSKİRMEK: Koku yaymak 

İSKİMEK: Koklamak 

SİRİMEK: Kötü kokuşmak 

SİRİTMEK: Kötü kokutmak 

YIT: Koku 
YITIK: Kokulu 
YITIR: Rayiha 

YUPAR: Misk, güzel koku. 

İYİTE: Burnu iyi koku alan iz süren tazı köpeği. Salt bu köpekler için kullanılan bir de fiil vardır. İYİRMEK köpeğin bir şeyi bulabilmesi için herhangi bir nesneyi koklaması. 

ÇİRİTMEK: Kötü kokutmak. 

ITIĞ: Koku 

ITIR: Güzel koku 

ITMAK: Kokmak 

İSEN: Koku (Acaba diyorum Anadolu ağızlarında kalan is kokusu da buradan mı geliyor. ) 

İSENMEK: Koklamak 

İSKİRMEK: Koku yaymak 

İYİZ: Güzel koku 
İYİZGEMEK: Güzel kokmak 
İYİZGENMEK: Güzel koku saçmak 

KİN: Misk kokusu 
KOKUM: Koku yayılması 
KOKURDAK: Nargile 
KOKURUZ: Fesleğen 

PUĞURMAK: Kokmak 
PUĞURTMAK: Kokutmak 
PUR: Koku
PURNAMAK: Koku almak
PURNATMAK: Koku yaymak 

Not: PUR/BUR arasında bir ses dönüşümü yada ses olayı söz konusu olabilir. Dikkat edilirse YUPAR sözcüğü vardı.  

SASI: Kötü kokulu 
SASIK: Kötü koku 
SASIMAK/ SASINMAK: Kötü kokmak 
SASITMAK: Kötü kokutmak 

HİTLEMEK: Güzel kokuyor demektir. ''burası hitliyor'' denildiğinde aslında buradan güzel koku yayılıyor denilmektedir. Sanıyorum bu HİT/YİT farklı lehçelerdeki ses değişimi olsa gerek. 

Birde KANIRSAMAK var. Buda yanık, tütsü gibi kokularda kullanılan eylem. Doğal olarak Türk lehçelerinde böyledir. 

Türkçe sözlerin izini ilk kaynağından izlemeli, Türkiye Türkçesine tanıtmalı, ses olaylarını gözetip dilimize uyarlamalıdır. 

Büyük olasılıkla Anadolu ağızlarında da ''koku ve burun'' ile ilgili unutulmuş sözler vardır. Yada bu kavramlarla ilgili daha bir nice söz vardır.

Sanıyorum dile bir başka açıdan bakılması gerekiyor.

Zafer Çağlar

Editör: TE Bilisim