Milli Mücadele döneminin ilk İstiklal Mahkemesi Başkanı ve ilk Bahriye Vekili İhsan Eryavuz’un günlükleri kitaplaştırıldı.
Milliyet'in haberine göre, kitapta Mustafa Kemal’e suikast amacıyla İngilizler tarafından gönderilen Hintli casus Mustafa Sagir’in yakalanması ve mahkeme başkanına yaptığı ilginç teklif de ilk kez gün yüzüne çıkıyor.
Gazeteci Kamil Maman tarafından hazırlanan ve “Kara Defter” adıyla Timaş Yayınları’ndan çıkan Eryavuz’un hatıralarına göre İngilizler, 10 yaşından beri özel olarak yetiştirdiği “Hint Hilafet Komitesi Üyesi” sıfatını taşıyan Mustafa Sagir’i casusluk ve suikast amacıyla Anadolu’ya Mayıs 1921’de gönderdi.
Sagir’in görünürdeki amacı Anadolu’daki hareketin ihtiyaçlarını tespit ederek bu ihtiyaçların Hintli Müslümanlar tarafından karşılanmasını temin etmekti.
Sagir’in İngiliz kontrollerinden kolayca geçmiş olması Mustafa Kemal Paşa’yı şüphelendirir. Mustafa Kemal şüphelerini Eryavuz’la paylaşır.
Gerçekten de Mustafa Kemal’in öngördüğü gibi olur. Zira, Sagir’in kimyevi bir madde ile görünmeyen bir şekilde İngilizlere yazdığı mektuplar ele geçer. Sagir suçüstü yakalanır ve her şeyi itiraf eder.
Sagir, kendisini yargılayacak mahkemenin başkanı Eryavuz’la ‘hususi’ görüşmesinde şu teklifi yapar: “İgilizler bana kıymet verir, İngiliz siyasetini lehinize çevirebilirim.”
Eryavuz da, “Mahkemede her şeyi anlatırsanız, samimiyetine o zaman inanırız” diye karşılık verir.
Sagir mahkemede her şeyi itiraf eder ve hakkında idam kararı verilir. Sagir mayıs sonunda idam edilir.
Milliyet
