KIRGIZLAR veya KIRGIZ TÜRKLERİ ; çoğunluğu #KIRGIZİSTAN " da yaşayan Türk Halkı ; Türklerin bilinen en eski yazılı belgeleri olan YENİSEY ve ORHON YAZITLARI "nda Kırgızlar ; Tarihleri çok eskiye dayanan TÜRK KAVİMLERİ arasında zikredilmektedir ;;
Çin tarihi kaynaklarında ise Kırgızlar ilk kez M.Ö. 201 yılında •> HUNLAR <• zamanındaki olaylar anlatılırken ortaya çıkmakta ve Kırgızların bilinen ilk Devletlerini M.Ö.
2. yüzyılda bugünkü Kırgızistan topraklarından Doğuya ve Kuzey Doğuya uzanan bölgede ;
TANRI DAĞLARININ DOĞU İLE KUZEY DOĞUSUNDA } kurdukları anlaşılmaktadır ;
Kırgız sözünün çıkış yeri üzerine farklı iddialar bulunmaktadır ; Kırgız Etnonimi üzerine yapılan bazı çalışmalar sözcüğün
•>KIRK~AS <• sözcüğünden türediği yönündedir Bir diğer varsayıma göre ise Kırgız sözcüğünün •> KIRK~KIZ <• ikincisi •>KIRK~UZ<• veya •> KIRK~KABİLE ~BOY <• sözcüklerinden türediği yönündedir ;
Kırgızistan Bayrağında Güneş benzeri şeklin etrafındaki Kırk Işık Süzmesi buna göndermedir ; Ayrıca bir başka Teori ise
•> KIR~GEZMEK <•sözcüğünden türediğidir ;
Günümüzde Kırgız sözü Türk Dünyasının her yerinde geçer ; Örneğin *TUVA TÜRKLERİ "nde bir Türk Sülalesinin adı ve aynı zamanda günümüzde Tuva"da Soyadı olarak da kullanılan •>KIRGIS <• sözü bulunmaktadır ;
Türkiye'de Eskişehir Seyitgazi'de bir dağ adı olarak varlığını sürdürürken Balıkesir şehri içinde Altıeylül mahallesinde bir sokak adı olarak çoktan beri söylenegelmiştir.
Çin ve Arap kaynaklarında
YEŞİL ve MAVİ GÖZLÜ ; KIZIL SAÇLI SARIŞIN olarak geçen KIRGIZLAR EN ESKİ TÜRK HALKLARINDAN BİRİDİR ;
Ön Kırgızların Moğol kabileleriyle yaptıkları evlilikler sonucu günümüz Kırgızları ortaya çıkmıştır ;
TUVA TÜRKLERİ <•> OĞUZ TÜRKLERİ
KIPÇAK TÜRKLERİ gibi Türklerden oluşmuşlardır ;
M.Ö.250 yıllarında *YENİSEY KIRGIZLARI olarak YENİSEY {Eski dilde ENE~SAY Tuva Türkçesinde ULUG~HEM } vadisi boyunca uzanan bölgelerde ; şimdiki Rusya Federasyonu içindeki Krasnoyarsk bölgelerinde yaygın olarak yaşıyorlardı ; Yenisey Nehri boyunda YAYLAK<•>KIŞLAK tarzı bir hayat süren Kırgızlar ; Milattan sonra birinci yüzyılda *HUN diye de bildiğimiz
*HİUNG~NU DEVLETİNİ oluşturdular ; Hiung~nuların dağılması üzerine Kırgız Türkleri Yenisey Kırgız Kağanlığı'nı veya Hanlığı'nı kurdular ; Dördüncü yüzyılda kurulan
YENİSEY KIRGIZ HANLIĞI ; BAYKAL GÖLÜ "nden TİBET "e kadar genelde Türk topluluklarının yaşadığı bölgelerde hakim oldu ; Günümüzdeki HAKAS KIRGIZLARI ; bu dönemde ana kütleden koptular ;
Moğol istilası öncesinde Avrasya
6. yüzyılda kurulan GÖKTÜRK KAĞANLIĞI ile tıpkı OĞUZLAR gibi Birlik kurmayı kabul etmeyen Kırgızlar ; Çin'in güçlenmesinden tedirgin olup *MUKAN KAĞAN döneminde Göktürklere bağlandılar ; Böylece Türk toplulukları Göktürkler sayesinde tek bayrak altına tekrar toplandılar ; Göktürklerin ; Çin hakimiyeti altına girdiği 630-680 yılları arasında Kırgızlar Çin işgaline karşı başkaldırıp ayrı olarak yaşadılar ;
*İKİNCİ DOĞU GÖKTÜRK KAĞANLIĞI "nın kurulmasıyla yeniden Göktürk Kağanlığı ile birleştiler ; Kırgızlar bu dönemde sık sık yönetime ayaklandılar ; Kırgızlar ; Göktürk Kağanlığı'ndan sonra UYGUR KAĞANLIĞI hakimiyetine girdiler ; 840 senesinde Uygur Kağanlığını yıkarak kendi
*KIRGIZ TÜRK KAĞANLIĞINI kurdular ;;
Kırgızlar 840 yılında Türk Tarih sahnesinde önemli bir adım attılar ve ÖTÜKEN ve çevresini ele geçirdiler ; Bugünkü Kırgız Kültürünün temelini oluşturdular ;
Kırgızlar 840 yılında Orhun bölgesine giderek Uygur hakimiyetini ortadan kaldırdılar ve Orta Asya hakimiyetini ele geçirdiler ; Türk Kağanlıklarının millî merkezi Ötüken olmak üzere KIRGIZ KAĞANLIĞI kuruldu ; *KARAHANLILAR "ın tesiriyle İslam dinini kabul ettiler ; Kırgız Kaynaklarına göre ;
10. yüzyılda 200 bin müslüman Kırgız ailesi vardı ;
Türk Tarihi 900yılında ;
920 yılında MOĞOL KİTAN DEVLETİ ;
Kırgızları baskıya uğratarak ;
•> *TANRI DAĞLARI <• çevresine göç etmelerine sebep oldu ;
1 Yenisey Nehri kıyılarında Göktürk harfleriyle yazılmış yazıtlar bıraktılar ;
Kırgızlar, Moğollardan sonra Timur ve Özbek Hanlığı içerisinde yaşadılar. Daha sonra 17. yüzyılın sonlarına kadar "hanlık" seviyesinde varlıklarını devam ettirmişlerdir ;
1870 "lerde HOKAND HANLIĞI "yla beraber hareket eden Kırgızlar ; Ruslar "ın
Hokand Hanlığı'nı yıkmasıyla beraber Rus hakimiyetine girdi ; 1863'te kurulan Orta Asya Rus Generalliği'ne bağlanan Kırgızlar ; Rus çarına karşı sürekli ayaklanmıştır ; Pek çok Kırgız Kabilesi Afganistan'a ve Uygur bölgesine göçmüştür ;
Kırgızlar ; 1917'de Rusya'da meydana gelen ihtilal sebebiyle Orta Asya'da kurulan ve 1918 yılının sonunda yıkılan bağımsız
*ALAŞ ORDA "ya katıldılar ; Sovyet-Ruslar bölgeyi 1918'de tekrar ele geçirmiştir ; 1920'de Kırgız bölgesini içine alan
•> *TÜRKİSTAN ÖZERK SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ <• içerisinde yaşayan
Kırgızlara bu dönemde •> KARA~KIRGIZ <• adı verilmiştir ; *DEŞTİ KIPÇAK bölgesi "nde yaşayanlara ise •> KAZAK~KIRGIZLAR <• adı verilmiştir ; 1924'te Kazak~Kırgızları ile Kara~Kırgızlar birbirinden kopmuştur ; Kara~Kırgızlar yani Günümüz Kırgızları ;
1924'te *KARA KIRGIZLARI ÖZERK OBLASTI HALKINI oluşturmuşlardır ve
1926'da KIRGIZİSTAN ÖZERK SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ "nin kurulmasıyla KIRGIZLAR ; ULUSALLAŞMIŞTIR ;;;;;
Editör: TE Bilisim
