1.Türk Tarih Kongresi 2 Temmuz 1932'de Ankara Halkevinde toplanmıştı.
Kongreye 232 uzman katıldı. 33 kişi bildiri sundu konuşma yaptı.
Bu Kongreye yabancı bilim adamları çağrılmamıştı. Yalnızca bir Macar Türkolog katıldı.
Atatürk Macar Türkolog Prof. Zayti Ferenç'i Kongreden sonra akşam yemeğine davet etti. Yemekte uzun uzun sohbet ettiler.
Sohbetin en önemli yerinde,
Atatürk bu seçkin misafirine şöyle dedi:
"Profesör, Türkler ve Macarlar iki kardeş millettir. Bu iki kardeş millet kendi yüksek milli gayelerini ve büyük geleceği ve gören iki olgun kardeş millet gibi mi hareket etti? Hayır.
Ne yazık ki hayır.
Biz Türkler, İslam aleminin önüne geçtik. Siz Macarlar Hristiyan dünyasının önüne düştünüz. Asırlarca birbirimizi kırdık.
Fakat ne için? Kimin için? Kimin hesabına?
Hangi büyük maksat, hangi milli gaye, hangi yüksek gelecek için.
Böyle yapacağımıza eğer gurur ve ihtirasa, boş davalara, manasız hayalperest emellere ve başkalarının maksatlarına kapılmayıpta iki kardeş millet el ele barış içinde birleşseydik, hem kendi milletimizin, hem de bütün insanlığın refah ve saadetine hizmet etmiş olmaz mıydık?"
Macar bilgin ruhundan yaralanmış bir canlı heykel gibi, yüzü kıpkırmızı ve gözleri dolu olarak ayağa kalktı, sandalyesini geri ittirip Gazi'nin önünde iki dizi üstüne çökerek ve onun elini iki eli arasına alarak, tekrar tekrar öptü, öptü, öptü, yüzüne, gözüne sürdü.
Bu ulvi manzara önünde sofrayı bir mabet sessizliği kaplamıştı.
HASAN CEMİL ÇAMBEL-(1879-1967)
((makaleler, hatıralar)
Tarihçi, siyasetçi, asker
11 Temmuz Kongrenin son günüydü.
Kapanış konuşmasını Yusuf Akçura bey yaptı.
Akçura, GAZİ Mustafa Kemal Atatürk'e dönerek şöyle dedi:
"Sen bize hakikat yolunu gösterdin.
Sen bize milletimizi, benliğimizi tanıttın,
Sen bize kendimizi öğrettin.
Türk milleti sana minnettardır."
Kaynak: Turgut ÖZAKMAN- Cumhuriyet, Türk Mucizesi.
KENAN ÖZEK
Editör: TE Bilisim
