Yard. Doç. Nurhan Aydın, o dönem askerlik şubelerinde, seferberlik ilanını takip eden günlerden itibaren nüfus kayıtlarındaki eksiklik ve hatalardan dolayı yaşanan akıl almaz karışıklıkları ve bunların sonuçlarını bizzat Genelkurmay Merkezi’ndeki Türk subayların anılarında paylaştıklarını, bu askerlerin ise Tuğgeneral Ziya Yergök, Yedek Subay Faik Tonguç, Ali İhsan Paşa, Yarbay Selahattin, 3. Ordu Sıhhiye Reisi Tevfik Sağlam ve Kemal Özbay olduğunu belirtti.
Bu çerçevede Sarıkamış’tan döndüğü kabul edilen 12 bin askerinde yanlarında hiçbir belge getirmediğinin bilindiğini söyleyen Yard. Doç. Aydın, “Genelkurmay bugün şehit sayısını en az 60 bin olduğunu söylerken, bu şehitlerin yalnızca 17 bininin isimlerini belirleyebilmiştir.” dedi.
Ayrıca Kafkas Cephesi'nde asker sayısı hakkında General Fahri Belen'in anılarında 189 bin 562 olarak yer aldığını aktaran Yard. Doç. Aydın, Köprüköy ve Azap muharebelerinde ise gerek ileri gerekse çekilirken on binlerce şehit verildiğini bildiklerini ifade etti.
Bu rakamlara ilave bilgi olarak, 1.Dünya Savaşı'nda Genelkurmay Merkezi’nde Asker Alma Dairesi'nde üst rütbeli asker olan ve daha sonraları büyükelçilik görevinde bulunan Behiç Erkin’in anılarında, Sarıkamış Muharebesi'ne müteakip 3. Ordu mıntıkasında silâh altına alınabilecek ne kadar erat varsa hepsinin silah altına alındığını yazdığını dile getirdi. Aydın, böylelikle o mıntıkada silah altına alınan efradın yekûnunun 800 bin kişi olduğunu ve bu hesaba göre zayiatın ise aşağı yukarı 800 binlere vardığını, bu sayının insanı derin düşüncelere saldığını kaydetti.
Editör: TE Bilisim
