(Bölüm 1)
Arkadaşlar! bu yazımda Afganistan'ı bu hale getiren sebepleri ve planlayıcılarını özet olarak anlatmak istedim. Yazı uzun olunca 2 bölüm halinde yayınlayacağım.
Afganistan ve Kabil, bundan 1000 yıl önce, kültürel yönden bugünkünden çok daha ileri durumdaydı.
Bu 1000 yılın çoğunu Türk yönetimleri altında geçirdi. Halkının da önemli kısmı zaten Türk kökenli boylardan oluşuyordu.
19.yüzyılın başlarında İngiliz işgalleri ve hakimiyeti başladı.
Bundan sonra İngiliz sömürgesi altında yaşayan Afganistan, Emanullah Han liderliğinde 1919'da İngilizlere karşı mücadeleyi kazanarak bağımsızlığını ilan etmişti.
Afganistan, 1980'lere kadar Krallar, Hanlar döneminde sıkıntılı yıllar geçirdi.
Son Kral Muhammed Zahir Şah da otokratik bir yönetim tarzı oluşturmuştu.
1973'te Muhammed Davud Han, Kralı devirerek Cumhuriyet ilan etti.
Muhammet Davud Han Afganistan'da ilerici değişiklikler yapmaya başlamıştı.
Ancak 1978'de Muhammed Davud Han da devrilerek, Sovyetlerle iyi ilişkiler içinde olan İslami Sosyalist bir iktidar oluşturuldu.
Bu ilerici hükumet, Feodal sistemi sona erdirmek istedi. Kadınlara eşit haklar vermeyi denedi. Din hürriyeti getirmeyi denedi.
Kabilecilik ve feodalizmin hüküm sürdüğü Afganistan'da önceki dönemlerde ortalama yaşam süresi 35-40 civarındaydı.
Halkın yüzde 90' ı okuma yazma bilmiyordu. Doğan üç çocuktan biri ölüyordu.
Yeni hükumet, ücretsiz sağlık hizmeti götürmeye başladı. Okuma yazma seferberliği başlattı. Kölelik şartlarında çalışma kaldırıldı.
Üniversite öğrencilerinin ve doktorların yarısı, öğretmenlerin yüzde 70'i ve memurların yüzde 30'u kadınlardan oluşturulmaya başlanmıştı.
Daha sonra 2001 yılında Talibandan kaçan bir bayan cerrah Saira Noorani, Guardian gazetesinde yayınlanan yazısında, Taliban öncesi durumu şöyle anlatmıştı:
"Her kız yüksek okul yada Üniversiteye gidebiliyordu. İstediğimiz gibi giyinebiliyorduk. Cuma günleri Hint filmlerini izlemek için sinemaya gidebiliyor, cafelerde Hint müziği dinleyebiliyorduk.
Talibancı mücahitlerin etkinlik kazanmasıyla işler tümden değişti. Öğretmenleri öldürülüp okulları yakmaya başladılar. Çok korkunç şeyler yaptılar.
Tüm bunları yapan insanların ise, Batı tarafından desteklendiğini bilmek çok daha üzücüydü" Diyecektir.
DEVAMI YARIN
KENAN ÖZEK
Editör: TE Bilisim
