Sadece iki maddeden oluşan dokunulmazlık teklifinin TBMM Anayasa Komisyonu’nda görüşülmesi kavgayla başladı. Saat 11.00’de başlayan toplantıda HDP ve AK Parti milletvekilleri, salondaki sıkışıklık nedeniyle başlayan tartışma ile birbirlerinin üzerine yürüdü. AK Parti ve HDP’lilerin arasındaki arbedede milletvekillerinin birbirlerine pet şişe ve dosya fırlattığı görüldü.
AK Parti ve HDP’li milletvekillerinin çoğunlukta olduğu komisyon toplantı salonunda bazı milletvekilleri ayakta kaldı. Bunun üzerine HDP Milletvekilleri toplantının daha geniş bir salonda yapılması ve kameramanların da toplantıyı sonuna kadar izlemesi için usul tartışması başlatılmasını istedi. Bazı milletvekilleri de toplantının Genel Kurul salonunda yapılmasını önerdi. Bu sırada AK Parti ve HDP’lilerin sözlü olarak birbirlerine sataştığı duyuldu.
HDP’li Garo Paylan ve bazı HDP’li kadın milletvekilleri ile AK Partili vekiller arasında arbede yaşandı. Kameramanların dışarı çıkarılmasının istenmesi üzerine tartışmanın şiddeti arttı. Kameramanların dışarı çıkarılmasının ardından usul tartışması devam etti.
‘Metrobüs gibi ayaktayız!’
HDP’li Sırrı Süreyya Önder, basının izlemediği, danışmanların katılmadığı tek komisyon toplantısı olmadığını söyledi. Bunun üzerine Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, daha önce danışmanların toplantıya alınmayacağının söylendiğini hatırlattı. Sırrı Süreyya Önder ise “Burada Zenon paradoksu yaşanıyor. 100 oturma yeri varsa 120 milletvekili ayakta. Oturan danışman var mı, yok. Metrobüs gibi ayaktayız” dedi.
Ayrıca HDP milletvekillerinin danışmanları cep telefonlarıyla kayıt yapınca AK Partililerle tartıştılar. HDP’lilerin bir diğer talebi de salona polisin girmemesi.
Kayda geçen diyaloglar
HDP Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan, AK Parti’li milletvekillerine, “Dün akşam HDP’lileri dövdüğünüz gibi burada da döveceğinizi mi sanıyorsunuz” diye bağırdı.
Polis memurlarının görüntü alan basın mensuplarını salondan dışarı çıkarmak için çağrılması üzerine, HDP Grup Başkanvekili İdris Baluken, “Polisin ne işin var, burası karakol değil, halkın Meclisi. Her tarafı, ülkeyi karakola çevirdiniz” diyerek, tepki gösterdi.
Danışmanların salonda kalmasını isteyen HDP’li Sırrı Süreyya Önder, yer sıkışıklığının danışmanlardan kaynaklanmadığını, oturan danışman olmadığını söyledi. Önder’in sözleri üzerine Şentop, “Yemin eder misiniz?” diye sordu. Önder de “Oturan danışman yok, hepsi ayakta? Sen yemin eder misin oturan danışman olduğuna?” dedi.
HDP Adana milletvekili Meral Danış Beştaş da “Dokunulmazlık meselesi niye basın olmadan tartışılsın?” ifadesini kullandı.
AK Parti Burdur Milletvekili Reşat Petek ise, HDP’lilere yönelik “TBMM Genel Kurulu’nda her vekilin yanında bir danışman bulunsun diyebiliyor musunuz?” diye sordu.
Komisyon Başkanı Mustafa Şentop, toplantı düzeni sağlanmadan milletvekillerine usul hakkında söz vermeyeceğini açıkladı.
Kimler katılıyor?
AK Parti İstanbul Milletvekili Mustafa Şentop başkanlığında toplanan komisyon, AK Parti’li 316 milletvekilinin imzasını taşıyan teklifi ele alıyor. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, toplantıda hükümet adına yer alıyor. Toplantıya AK Parti Grup Başkanvekili Naci Bostancı, HDP Grup Başkanvekili İdris Baluken, Komisyon üyelerinin dışında çok sayıda AK Parti, CHP ve HDP milletvekilleri de katılıyor.
Haftaya Genel Kurul’da
Anayasa Komisyonu’ndaki görüşmelerin tamamlanmasının ardından teklif önümüzdeki hafta Meclis Genel Kurulu gündemine gelecek. Teklifin akıbeti de, Genel Kurul’daki görüşmeler sırasında netleşecek.
Hem AK Parti’den hem CHP’den fire…
Anayasa değişikliğinin referanduma gitmeksizin kabul edilebilmesi için 367 oy alması gerekiyor. AK Parti’nin 316 milletvekili var. Destek açıklaması yapan MHP’nin de 40. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun da değişikliği destekleyeceklerini açıklamasının ardından, sahip olduğu 133 milletvekili ile matematiksel olarak 367 kriteri aşılıyor. Ancak AK Parti hem kendi içinden, hem de CHP’den fire bekliyor. Bu da referandum aralığında kalma anlamına geliyor.
Fezlekesi olanlar ‘hayır’ verebilir
Al Jazeera’nin edindiği bilgiye göre, AK Parti’de iki türlü fire beklentisi var. Birincisi, haklarında fezleke düzenlenen milletvekillerinin ‘hayır’ yönünde oy kullanması. İkincisi ise ‘teröre destek verdikleri’ gerekçesiyle dokunulmazlıklarının kaldırılması gündeme gelen HDP milletvekilleri ile ilgili doğrudan adım atmak yerine, haklarında fezleke olan tüm milletvekillerinin aynı kefeye konulmuş olmasına tepki gösterenlerin ‘hayır’ demesi.
Bazı AK Partili Doğu ve Güneydoğu bölgesi milletvekillerinin de dokunulmazlıklarının kaldırılması halinde HDP milletvekillerinin bunu ‘kahramanlık’ olarak kullanacağı endişesinde oldukları belirtiliyor. Ancak Al Jazeera’nin konuştuğu bu milletvekillerinden bazıları ‘evet’ oyu vereceklerini, çünkü konunun sadece HDP’li milletvekilleriyle ilgili olmaktan çıkarıldığını belirtti.
AK Parti, kendilerinden daha çok CHP milletvekillerinin, liderleri Kılıçdaroğlu’nun açıklamalarına karşın ‘hayır’ diyeceği görüşünde.
Gözler Erdoğan’ın kararında
Teklifin referandum aralığı olan 330 ile 367 arasında bir oyla kabul edilmesi halinde ise gözler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın vereceği kararda olacak.
Erdoğan, değişikliği bir kez daha görüşülmek üzere Meclis’e gönderebilir ya da referanduma sunulması kararı verebilir. Erdoğan’ın son dönemde görüştüğü bazı AK Partili isimlere ‘geri adımın söz konusu olmayacağını’ ve teklifi gerekirse referanduma götüreceğini söylediği öğrenildi.
Ancak kulislerde konuşulan başka olasılıklar da var. Anayasa değişikliği teklifinin ilk tur oylaması bir nabız olarak değerlendiriliyor. Bu ilk turda alınacak oya göre teklifin tekrar komisyona çekilmesi de gündeme gelebilir. Ancak buna çok ihtimâl verilmiyor. Erdoğan’ın mesajlarının ardından AK Parti’nin buna yanaşmayacağı görüşü hâkim.
‘Referandum işimize yarar’
Al Jazeera’nin konuştuğu AK Partili kaynaklar referanduma gidilmesi olasılığının bir risk olmayacağı görüşünde. Hatta bunu ‘sahaya inmek’ açısından önemli bir fırsat olarak değerlendiriyor. Bir kaynak, “Dokunulmazlıkların neden kaldırılmadığını anlatmak için iyi bir fırsat” dedi.
Toplumda dokunulmazlıkların kaldırılmasına destek olduğunu belirten AK Partili isimler, anayasa değişikliğinin referandumda yüksek oyla kabul edilebileceği görüşünde. AK Partili bir isim “Bu tür bir referanduma katılım düşük olur ama destek yüksek olur” ifadesini kullandı.
CHP 51, HDP 49, AKP 27
Halihazırda HDP’nin 354, CHP’nin 179, AKP’nin 46, MHP’nin 17 dokunulmazlık dosyası bulunuyor. Bağımsız milletvekillerine ait dosya sayısı ise 5. Hakkında fezleke düzenlenen milletvekillerinin partilere dağılımı da şöyle: CHP 51, HDP 49, AKP 27, MHP 7 ve bağımsız 1.
AK Parti’nin teklifi neydi?
AK Parti’nin 12 Nisan’da Meclis’e sunduğu düzenlemeye göre, Yürürlüğe girdiği tarihte; soruşturmaya, soruşturma ya da kovuşturma izni vermeyen yetkili mercilerden, cumhuriyet başsavcılıklarından ve mahkemelerden Adalet Bakanlığı’na, Başbakanlık’a, TBMM Başkanlığı’na veya Anayasa ve Adalet Komisyonu üyelerinden kurulu Karma Komisyon Başkanlığı’na intikal etmiş, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyaları bulunan milletvekilleri hakkında, bu dosyalar bakımından, Anayasa’nın ‘yasama dokunulmazlığı’nı düzenleyen 83. maddesinin, ‘Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz’ hükmü uygulanmayacak.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 15 gün içinde; Anayasa ve Adalet Komisyonu üyelerinden kurulu Karma Komisyon Başkanlığı’nda, TBMM Başkanlığı’nda, Başbakanlık’ta ve Adalet Bakanlığı’nda bulunan yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyalar, gereğinin yapılması amacıyla yetkili merciine iade edilecek.
İki maddeden oluşan teklif, düzenlemenin yayımı tarihinde, yürürlüğe girmesini ve halkoylamasına sunulması halinde oylanmasını da içeriyor.
Editör: TE Bilisim
