Geçtiğimiz günlerde Sosyal Medya’da paylaşılan ve Dışişleri Bakanlığı’nca Adalet Bakanlığı başta olmak üzere bir çok devlet kurum ve kuruluşuna gönderildiği bildirilen Türkiye’de sığınmacı olarak yaşayan Doğu Türkistanlı 8 Uygur Türkü ile ilgili Mart 2020 tarihli yazısını yorumlayan Türk Hukukçular. ” Türkiye’nin bazı istisnalar dışında ülkemize sığınan Uygur Türklerini Çin’e sınır dışı etmeye yönelik resmi bir uygulaması yoktur. Türk-Çin “Ortak Güvenlik İşbirliği Mekanizması” kapsamında de olsa Uygur Kardeşlerimizin Çin’e iade edilmesine izin verilmesi söz konusu olamaz. Ancak, şikayet edilen Uygurların bir süreliğine de olsa geçici olarak Geri Gönderme Merkezlerine konulması normal bir presödürdür. Bu nedenlerle Uygur Kardeşlerimizin Çin’e teslim edilmesi hukuki olarak mümkün değildir .” açıklamasında bulundular.
Özgür Asya radyosunun sorularını cevaplandıran Av. Faruk Keleştimur görüşlerini şu sözlerle ifade etti:
” Türkiye’nin Uygurları Çin’e iade etme gibi bir plan veya icraatı yoktur. Ancak, Türkiye’de Uygurlara yani Doğu Türkistan’a karşı olan ve Çin yönetiminin her icraatını gözü kapalı olarak onaylayan ve destekleyen bazı gruplar var. Bu gruplar Doğu Türkistanlıları hedef alıyor ve onların hareket ve faaliyetlerini Türk makamlarına Çin elçiliği aracılığı ile şikayetçi oluyor. Türk yasalarına göre şikayet edilen her hangi konuyu Türk kolluk kuvvetleri kavuşturmak zorundadır. Bu şikayetler soruşturulmadığı takdirde doğabilecek olumsuzluklardan Güvenlik Güçlerimiz sorumlu duruma düşerler. Çin’in Türkiye’deki taraftarlarının şikayet ettiği Uygur Kardeşlerimiz yabancı statüde oldukları için onlar Göç İdaresine bağlı Geri Gönderme Merkezlerine gönderiliyorlar Geri Gönderme Merkezlerine konulanlar sadece Uygur Türkleri değil, bir çok yabancı ülke vatandaşları de var. Onları soruşturma sonrası ülkelerine gönderiliyorlar. Ancak, Uygurların gideceği bağımsız devletleri yok. İade edildikleri takdirde onların can güvenliklerinin ciddi olarak tehlikeye gireceğini hepimiz biliyoruz. Devletimiz yasal oturma izni olmayan Uygur kardeşlerimizi dahi geri göndermiyor ve bir süre sonra serbest bırakıyor.
Ancak, şimdiye kadar 2019’da Tacikistan üzerinden Çin’e iade edilen 2 küçük çocuklu Zinnetgül Tursun’dan başka T.C.Devletimiz hiç bir Doğu Türkistanlı Soydaşımızı Çin’e iade etmedi ve etmeyecektir de. Zinnetgül Tursun’un iade meselesi bir istisnai bir durum ve bizi çok üzen ve kahreden bir insani facia. Bu konuda zaten Sayın İçişleri Bakanımızın bu uygulamadan sorumlu olanlar hakkında gerekenin yapılacağını belirten bir açıklaması de var.
TÜRK HUKUKÇULAR: UYGUR TÜRKLERİNİN ÇİN’E TESLİMİ YASAL OLARAK MÜMKÜN DEĞİLDİR !
Dışişleri Bakanlığının söz konusu yazısını yorumlayan ve zor durumdaki Uygur Türklerinin gönüllü olarak Avukatlığını de yapan Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fak.Öğretim üyesi Avukat İlyas Doğan, 25 Ağustos’ta Özgür Asya Radyosuna yaptığ yazılı açıklamada şunları söyledi: “Uygurların Çin’e iade edilmeleri hukuken mümkün değildir. Türkiye bir hukuk devletidir. Hukuk ne diyorsa ve neye karar verirse idare onun kararını uygulamakla mükelleftir. Ancak, Uygurlar haklarında yapılan şikayet üzerine ve yasal zorunluluk nedeniyle geçici olarak Geri Gönderme Merkezlerinde tutulabilirler. Bu istenmeyen durumla karşılaşan Uygurlar bize Vekalet vererek derhal bize başvurduğu takdirde biz onların kanuni haklarını savunur ve kendilerine yardımcı olabiliriz. Dolayısıyla bu kişilerin bize bir an önce verecekleri Vekaletname ile durumu bize iletmeleri gerekiyor” açıklamasında bulundu.
