Sosyoloji dünyasının acı kaybı: Orhan Türkdoğan Hakk'a yürüdü Sosyoloji dünyasının acı kaybı: Orhan Türkdoğan Hakk'a yürüdü

Bizim “Deli Petro” diye tabir ettiğimiz Rus Çarı Petro Romanov'un (1672-1725) yaptığı bazı delilikler:
1- Deli Petro 22 yaşında Çar olduğunda ilk yaptığı iş, ilk Rusça gazetenin çıkışını sağlamak oldu.
2- Ardından Avrupa'nın kullandığı Jülyen Takvimine geçilmesi emrini verdi.
3- Kadınların kendi rızaları olmadan evlendirilmesini yasakladı
4- Rus alfabesini geliştirdi.
5- Evrensel kitapları Rusçaya çevirtti. Bunlar arasında Kuran-ı Kerim de var.
6- İlk hastaneyi ve ilk tıp fakültesini kurdurdu.
7- Rus Kilisesinin siyasete müdahalesine son verdi.
8- Avrupa'daki bilimsel gelişmeleri görmek için bu ülkelere gezilere çıktı.
9- Ünlü Alman bilim adamı Leibniz ile dostluk geliştirdi ve Leibniz'in  tavsiyesiyle, Saint Petersburg Bilimler Akademisi'ni kurdu.
10- Akademi masrafları gümrük ve liman gelirlerinden karşılandı.
11- Akademiye katılan yabancı bilimcilere üç katı maaş verildi. Böylece Avrupa'nın en önemli bilim adamları Rusya'ya geldi.
12- İlk bilimsel dergiyi çıkarttı.
13- Avrupa'nın en önemli kütüphanelerinden birini kurdurttu.
14- Uzay Gözlem Enstitüsü, Botanik Bahçesi, müze, basımevi, sanat atölyeleri kuruldu.
15- Bunların üye ve başkanları, Akademi'de yapılan oylamayla seçildi. "Deli" Petro hiç müdahale etmedi.
16- Rusya Bilimler Akademisi üyeleri, bugüne kadar 20 Nobel aldı.
Nasıl bir deli sizce??
            *             
Ruslar bu adam ile övünsün tabiki.
Bu adam deli değil "Alıllı Petro" lakabını hak ediyor. Olaya bilimsel yaklaşmış. Pek çok aydın ın yetişmesi için Akademi kurmuş. Rus devleti nin kurumsallaşmasını  sağlamiş.  Petro insanlık adınada saygı duyulması gereken işler başarmış devlet adamı modeli bence.

Ülkemiz adınada saygı duyulması gereken bir devlet adamınıda bilmenizi isterim. 
Osmanlı padışahı 2. Mahmut. 
Osmanlıda 30.yılı aşkın görev yaptı. Fransız annesi Mahmut'un avrupa ülkelerin de eğitim almasını sağladı. İyi bir aydın olarak yetişmiş idi. Padışah olunca ilk işi eğitim oldu. 

Tıbbıye, Rüstiye, Adliye, Bahriye, İtfaiye, Belediye gibi kafiye ile başlayan pek çok devlet kurumunun temeli 2. Mahmut döneminde atıldı.
Mahmuttan önce Osmanlı da kural, kaide, yasa, nizam, intizam diye hiç bir kuralda yoktu. 

Koca imparatorluğun bütün iş ve işlemleri Padişahın, Şeyhülislamın ve Kadı'nın insafına havale edilmiş idi. 2. Mahmut yarattığı kurumlara yetki verdi. Görev paylaşımı yaptı. 
Ülkemiz tarihininde Sultan 
2. Mahmut'a yeteri kadar önem ve değer verdiğinide göremiyoruz. Oysa özellik ve devlete bakış açısı deli/akıllı Petro ile aynı özellik.

 Yani 2. Mahmut un başlattığı Bilim, Eğitim, Liyakat ve Kurumsallaşma  pek çok aydının yetişmesine zemin hazırladı.
2. Mahmut'un o görünmeyen elide,  devleti osmaniyenin dağılma sürecinde, aydınların yetişmesine ve bizim moderin bir devlet kurmamıza ışık oldu. 

Devlet tek adam ile değil. Kadro ve Liyakat ile yönetilmeli.

Turan AKKILIÇ

Editör: TE Bilisim