Tüketicilerin aldatılmaması ve gerekse haksız rekabetin oluşmasına mani olmak adına; herhangi bir ihtiyaç veya tüketim maddesinin görsel veya işitsel medyayı kullanarak yapılan doğrudan pazarlanma usulünün de bir ölçüsü ve kuralı olması gerekir. Tüketici mağduriyetlerinin hızla arttığı doğrudan pazarlama yöntemlerinde tüketicinin kandırılma yöntemleri oldukça fazla.
Birkaç örnek vermek gerekirse:
- Bir kavanoz bal asıl fiyatı olan 100 TL ancak şu numarayı hemen ararsanız sekiz kavanoz bal ve yine 70 TL değerinde poleni de hediye olarak göndereceğiz. Kargo masrafı da bizden. Aynı reklam değil hemen veya üç-beş dakika. Günlerce devam ediyor. İnandırıcılık bunun neresinde. Toplamda 870 TL olan bal, nasıl olur da 100 TL ye gönderiliyor.
Oysa belirtilen bal sahte olmayıp gerçek bal olsa dahi, hiçbir özelliği olmayıp, Kg fiyatı 7-8 TL olan ayçiçeği tarlaları etrafında konaklatılan arılardan elde edilen baldır. Gerçekten Kg. Fiyatı 100 TL olan bal ise, özelliği olan meyve ağaçlarının veya yöreye has endemik bitkilerin çiçeklenme dönemlerinde arıların konaklattırılarak, sınırlı miktarda üretilmesi ile elde edilen baldır.
- 1.300 TL olan bir ürün için bir telefon numarası veriliyor. Beş dakika içerisinde, arayan herkese 130 TL’ye kargo ile göndereceklerini belirtiyorlar. Oysa aynı ürün ve reklamı günlerce tekrar edip duruyor. Bir ürün, nasıl olur da 1/10 fiyatına satılır bu kadar reklam ve kargo masrafı da ilave edilip kar oluşması sağlanır.
- Bir çifti 149 TL olan bir ayakkabı nasıl olur da 38 TL’ye satılır. Üstelik bir alana bir çift de bedava. Yetmedi; 49 TL değerinde Cüzdan, kemer ve kargo ücreti de firmanın hediyesi.
- Bitkilerin besini olan bir gübreden bahsediliyor. Başka hiçbir gübre kullanmadan yalnızca reklamlarını yaptığı gübrenin kullanılması halinde üreticilerin % 50 ürün artışı sağlayacakları belirtilerek aldatıcı ve haksız rekabetin oluşmasına neden oluyorlar.
Oysa bitki de bir canlıdır ve istenilen verimin alınması için dengeli beslenmesi gerekir. Bir gübre ile % 50 verim artışı sağlanmasını vaad etmek bilime aykırı olduğu gibi, düşük maliyetli bir ürünün, çok yüksek fiyatlarla satılarak haksız kazanç sağlanıp, haksız rekabetin oluşmasına neden olmaktadır.
- Tüy dökücü bir bitkisel yağdan bahsediliyor. Beş dakika içerisinde ararsanız hatta çağrı dahi bıraksanız bedava göndereceğiz. Ancak bedava aldığınızı kimseye söylemeyin. (Bu çağrıyı zaten herkes duyuyor.)Değil beş dakika, günlerce aynı kampanya çağrısı devam ediyor. Arayan kişilere; ürün bedava da kargo ücreti sizden denilip abartılı bir ücret ödettiriliyor.
Pazarlamacıların, para kazanma uğruna ürünlerini, cazip görsellerle süsleyip tüketiciye sunduğu kampanya ve reklamları denetlemek yetkililere düşüyor.
Tüketici Birliği Federasyonu (TBF) ve Tüketici Başvuru Merkezi (TBM) olarak tüketicinin bu tür abartılara kanmamalarını, alacakları her türlü ihtiyaç maddelerini bizzat görüp, fiyat ve kalite kıyaslaması yaptıktan sonra almalarını öneriyoruz.
Sebahattin EMÜL
TBM Tarım ve Gıda Sorumlusu
