Türklerin büyük bir kolunu teşkil eden Kıpçakların diğer adı da Kuman'dır. Diğer kavimler, Kıpçakları "sarışın" anlamına gelen "Kuman" adıyla veya bu anlama gelen başka kelimelerle de anmış, adlandırmış ve tanımışlardır.
Sarı Gelin, eski çağlardan beri Çoruh ırmağı boyunda yaşayan Hıristiyan Kıpçak beyinin kızıdır. Erzurumlu bir delikanlı bu Kıpçak beyinin kızına âşık olur. Faruk Kaleli’ye göre türkü; Erzurumlu delikanlı ile sarışın Kıpçak kızının arasında Erzurum ve yöresinde yaşanan bu aşktan kaynaklanmış ve böylece söylenegelmiştir.
Türk kültüründen etkilenen Ermeniler arasında birçok şifahî halk edebiyatı ürünümüzün yaşıyor olması, Sarı Gelin türküsünün de bir Ermeni türküsü olduğu iddiasının ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu iddia doğru bir iddia değildir. Zira Sarı gelin türküsünün aslında Ermenice kelime yoktur.
Hikayenin kökeninde böylesine bir al olsa da, heyhat ki, ne delikanlının ne de kızın ailesi bu aşka karşı çıkmakta ve sevenlerin evlenmesine karşı çıkarlar…
Nitekim aşkına kızdan karşılık bulan Delikanlı sarışın güzel kızı kaçırmağa karar verir ve kaçırır. Kıpçak beyinin adamları iki kaçağın peşine düşer ve uzun bir takipten sonra bularak oğlanı öldürürler. O günden beri halkımız arasında bu hikâye dilden dile dolaşır durur.
Türkü Dadaş türküsüdür ve Rahmetli Faruk Kaleli hocamız türküyü derleyerek bugünkü haline getirmiştir...
Sarı Gelin Türküsü
Erzurum çarşı pazar Leylim aman aman leylim aman aman
Leylim aman aman sarı gelin
İçinde bir kız gezer Hop ninen ölsün sarı gelin aman
Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim
Elinde divit kalem Leylim aman aman leylim aman aman
Leylim aman aman sarı gelin
Katlime ferman yazar Hop ninen ölsün sarı gelin aman
Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim
Palandöken yüce dağ Leylim aman aman leylim aman aman
Leylim aman aman sarı gelin
Altı mor sümbüllü bağ Hop ninen ölsün sarı gelin aman
Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim
Seni vermem yadlara Leylim aman aman leylim aman aman
Leylim aman aman sarı gelin
Nice ki bu canım sağ Hop ninen ölsün sarı gelin aman
Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yârim
Türküler bir sevdadır insanımız sevdasını aşkını eskilerde böyle dile getiriyordu. Yoktu o zaman bugünkü gibi görsel ve sesli iletişim araçları ancak türkülerle şarkılarla manilerle dile getirebiliyordu.
Erzurum İl Kültür Turizm Müdürlüğü - Kültür Şube Müdürlüğü