Azerbaycan ideolojisinin sürekli desdekleyicisi C.Mammadguluzade, eserleri ve dergisiyle Sovyet ideolojisine karşıydı. Ölümüne kadar bu ideolojiye katılmadı ve tüm yazılarını hayatının sonuna doğru yaktı. Bunu yapmasının sebebinin evi ısıtmak değil Celil'in Bolşevizm ideolojisine karşı olduğu için olduğuna inanılıyor. protestoya gider. Araştırmacılar, bu ideolojiyle uzlaşmayan Calil'in giderek gerginleştiğini söylüyor. Aralık 1931'de evin soğuk olduğu bahanesiyle tüm el yazmalarını yaktı "Molla Nasreddin" dergisindeki "Sana anlatmaya geldim Müslüman kardeşlerim" fikri büyük bir milli öze sahip. Azerbaycancılığa hizmet eden bu fikir etrafında binlerce Azerbaycan Türkü birleşmiştir. Yazar, memleketini, halkını ve dilini koruyan millet için hiç bir tehlike olmadığını gösterdi çünkü milletin 3 sevgili çocuğu var: Anavatan, millet ve dil. Vatansever insanlar yenilmezdir. Genel olarak Azerbaycanlıların millet olarak oluşumunun tarihsel zorlukları, yıllar geçtikçe halkın yabancılarla mücadele sürecinde coğrafi, ekonomik, siyasi ve manevi olarak bölünmesi, maddi ve manevi yaşamlarının bozulmasıydı. Ancak bu mücadele sürecinde Azerbaycan halkı daha dirençli hale gelmiş, tüm yoksunluklara katlanmış ve bugünün milleti haline gelmiştir. Azerbaycan milli fikrinin oluşumundaki ana rollerden biri de C. Mammadguluzade'nin Azerice konuşmalarıdır. Dergiye baktığımızda, mollaların toplumu değiştirmek ve geliştirmek için toplumsal hiciv ve kahkahanın gücünden en iyi şekilde yararlandıklarını görüyoruz. istediler.
Edebiyat ve gazetecilik alanında demokratik fikirleri - insan hakları ve özgürlükleri - telkin etme misyonlarını da başarıyla yerine getirdiler. Hedefleri ulusal öz farkındalık, özgürlük ve ilerleme sağlamaktır. Halkı bağımsızlık ve özgürlük için savaşmaya hazırlamak ve motive etmek Mollanasraddinizmin öğretilerinin ana çizgisiydi. Celil'in Azerbaycançılık anlayışı, Azerbaycan ülkesinin tarihi toprakları ve bütünlüğü hakkındaki görüşleri "Azerbaycan" yazısında daha çok öne çıkıyor: "……. Dilimin adı Türkçe-Azerice… .. Memleketim de bir il. - Azerbaycan nerede? - Azerbaycan'ın büyük bir kısmı, Tebriz şehrinden oluşan merkezi ile İran'dadır; Gerisi, Gilan'dan Bayazit dahil Kafkaslarımızın büyük bir bölümüne kadar eski Rus hükümeti ve Osmanlı hükümeti içindedir. Vatandaş yazarın çağrısı şu şekildedir: “Vatan, vatan, vatan, Dil, dil, dil, Millet, millet, millet! Bu çevrelerin dışındaki insanlık için başka bir kurtuluş yolu yok. " Yazar, Azerbaycan'ın bütünlüğünün büyük bir müjdecisiydi. Sadece halka yabancı olan ve onları cehalet içinde tutan güçleri açığa çıkarmakla kalmadı, aynı zamanda itaatkar ve mazlum halkın eksikliklerini de ortaya çıkardı.
Celil, mensubu olduğu insanların ihtiyaçlarını kendisine açıklamak, sosyal hatalarını ortaya çıkarmak ve mevcut toplumsal kötülüklerle mücadelede onları yükseltmek için hiciv ve kahkahayı en maksatlı mücadele biçimleri olarak seçti. Jalil, "Bir varil su" eserinde, işçilerin ve kitlelerin en sıradan ihtiyaçlarının bile girişimciler tarafından göz ardı edildiğini, onları itaatkar bir konumda tutmaya çalıştıklarını yazdı: Fabrika müdürünün size günde elli iki kişi için bir varil su verdiğinden şikayet ediyorsunuz. Su için kapı kapı aradığınızı yazıyorsunuz ve bunu yazarken bu kelimeleri okuyanların sizin için yanacağını, perişan olacağınızı, patronunuzun ve komutanınızın size merhamet edeceğini hayal ettiniz. " Galileo'ya göre kendi çıkarlarını düşünen yönetici çevreler milleti önemsemezler: "Aramızda prensler ve prensler olduğu müddetçe insanlar onlar hakkında konuşurken öksürür, ceplerinden bir mendil alır, ağızlarına koyar ve böyle bir bahane ile ayrılırlar." Tüm eserlerinde Sovyet döneminin tüm ticari yüzlerini görmek mümkündür. Celil Memmedguluzade'nin şahsında halefleri de Azerbaycan halkının hayatına yenilikler kazandırdı.
YAZAR: Vesile Allahverdiyeva
Anadolu Türkçesine çeviren: Müşvika Kuliyeva