Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü ( NATO ), 04 Nisan 1948 tarihinde, 12 ülke tarafından Washington’da imzalanarak yürürlüğe girmiş ve üye ülkelerin kendi milli meclislerinde onaylanmasından sonra da, 24 Ağustos !949’da resmiyete kavuşmuştur. Daha sonraki yıllarda bu ittifaka 18 ülke daha katılmış ve üye sayısı 30’a yükselmiştir. Bu ülkeler; ABD, Belçika, Birleşik Krallık ( İngiltere ), Danimarka, Fransa, Hollanda, İtalya, İzlanda, Kanada, Lüksenburg, Norveç, Portekiz, Türkiye, Yunanistan, Almanya, İspanya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya, Slovenya, Arnavutluk, Hırvatistan, Karadağ ve Kuzey Makedonya’dır ve merkezi Belçika’nın başkenti Brüksel’dir. NATO, bugün dünyadaki en önemli uluslararası kuruluşların başında geliyor. Üye ülkeler, güvenlik ve savunma konuları üzerinde istişarelerde bulunur ve işbirliği yaparlar.
Türkiye 1950 yılında üç piyade taburu, bir tugay ve 241. Piyade Alayı ile ve Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla, Birleşmiş Milletler komutası altında, ABD ve Güney Kore’nin yanında Kore Savaşı’na katılıyor ve daha sonra da askeri birlik takviyeleri yapılıyor. Türkiye’nin bu savaşa katılmasının sebebi, NATO’ya üye olarak girebilmek ve böylece bu konudaki niyetini uluslararası kamuoyuna duyurmaktı. Kore Savaşı’nda verilen şehitler, gaziler, yaralılar ve gösterilen kahramanlık sayesinde Türkiye 18 Şubat 1952 yılında NATO’ya üye olarak kabul ediliyor ve bu tarihten sonra Türkiye’nin makus talihi de böylece değişiyor.
NATO , düşmanca baskı, tehdit, yayılma ve yok etme emellerine hedef olan milletlerin, Birleşmiş Milletler Yasası’nın 51. Maddesine uygun olarak hazırladıkları ve 16 maddeden ibaret olan bir savunma ittifakıdır. İttifak, “ kolektif savunma “ prensibi üzerine oluşturulmuştur. NATO ittifakının temel görevi, politik ve askeri vasıtalarla üye ülkelerin özgürlüğünü ve güvenliğini sağlamaktır. NATO üyesi olan bir devlete üye olmayan bir devlet tarafından yapılan bir saldırıda, bütün NATO üyeleri saldırıya uğrayan devleti savunmak durumundadırlar. Türkiye’de aynı ihtiyaçla bu ittifaka üye olarak alınmıştır. NATO ittifakı bölge barışını korumakla çok defa başarılı da olmuştur. Bu çaba, Rusya – Ukrayna savaşında da ateşkes ve barışın sağlanması yönünde bir ölçüde ortaya konmuştur. NATO üyeliği Türkiye için çok önemlidir. Öte yandan Türkiye’de NATO için önemlidir. Türkiye’nin Batılı müttefiklerine karşı kullanabileceği en önemli etkenin NATO olduğunun bilinmesi gerekir. Türkiye, NATO’nun ikinci büyük ordusuna sahiptir. Bu bakımdan, Türkiye’nin NATO için önemi her geçen gün daha da artmaktadır. Bu durum, Rusya – Ukrayna savaşıyla birlikte apaçık ortaya çıkmış bulunuyor. Türkiye NATO içindeki yerini ve varlığını hem kendi milli çıkarlarını gözeterek, hem de müttefikleri ile ittifak dayanışması içinde olduğunu göstererek sürdürmelidir. Ancak, Türkiye ortak savunma gayesi ile büyük fedakarlıklara katlanmasına ve ittifakın getirdiği risklere hedef olmasına rağmen müttefiklerinden maalesef amacına uygun karşılık görememektedir. Bu durum, hem Türkiye’nin güvenliğini hem de NATO’nun savunma gücünü zayıflatmaktadır. Bu itibarla Türk yetkilileri , NATO Savunma Organizasyonu’nun Güneydoğu Kanadı’nda asli gücü oluşturan Türk Silahlı Kuvvetleri’ne hakkı olan desteği sağlamaları için gerekli olan çalışmaları ve uyarıları yapmaları gerekmektedir.
Son zamanlarda Türkiye’nin NATO’dan çıkarılması veya kendi isteği ile çıkması hususunda bir takım spekülasyonlar yapılmakta. Bu hususa son derece dikkat edilmelidir. NATO üyeliği, Türkiye’ye karşı düşmanca tavırları ve sinsi emelleri bir noktada engellemekte ve Türkiye’nin komşuları ve diğer ülkeler ile iyi ilişkiler kurabilmesi için çok önemlidir. Bu bakımdan dost-düşman iyi bilmelidir ki, Türkiye’nin NATO’dan çıkması ülke yararına değildir. NATO üyeliğinin Türkiye için stratejik önemi çok büyüktür.
Rusya – Ukrayna Savaşı’nın devam ettiği bu günlerde, NATO ittifakının önemi daha da ön plana çıkmış bulunuyor. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırı nedenlerinden biri de, Ukrayna’nın bu ittifaka üye olarak girmesini engellemektir. Rusya Devlet Başkanı Putin, Ukrayna’nın olası bir NATO üyeliğinin “ Rusya’nın yanı başına füzeler yerleştirmek anlamına geleceğini ve ülke için bir tehdit “ olduğunu belirtmiştir.Dolayısıyla, sınırlarında NATO’ya üye ülke istemiyor.
Dr. Şahin CEYLANLI - 21 Nisan 2022, İstanbul
