Rusya'da 1917'de yaşanan Bolşevik devriminin ardından Kızılordu ile muhalif General Wrangel'in arasındaki çatışmalar sonunda General Wrangel'in askerleri bozguna uğramıştır. Komünizm karşısında endişe eden Fransızlar, General Wrangle ve askerlerini korumaya alarak, askerlerden ve ailelerinden oluşan 150 bin Rus'u 16 Kasım 1920'den itibaren gemilerle İstanbul'a taşırlar.
İşgal altında olan İstanbul'da halk yoklukla mücadele ederken bu rusların iaşesi durumu daha da zorlaştırır. Bir süre gemide barındırılan bir kısmı kamplara yerleştiren bu Ruslar, geçen zaman içinde kıyıya çıkmaya başlarlar ve İstanbul'un dört bir yanına dağılırlar. Ve İstanbul'da inanılmaz Rus hikayeleri doğmaya başlar.
Pera sitesinin avlusunda çiçek satan Rus kızları nedeniyle oraya Çiçek Pasajı adı verilir.
Kısa zamanda İstanbul'un dört bir yanına Rus lokantaları açılır. Bunlardan birinde ünlü bir matematik profesörü kasaya bakar. Ünlü filozof Gürcief ise havyar satark geçimini sağlamaktadır. Bu Gürcief, okuduğu bir papaz okulundan bir takım eylemleri nedeniyle Stalin ile birlikte okuldan atılan ve ezoterik felsefenin ünlü temsilcilerinden olan Gürcief'tir.
İstanbul'un tüm semtlerine dağılan bu Ruslar, her türlü mesleği yapmış, birçoğu da eğlence yerleri ve barlar açmıştır. Bu eğlence yerlerinde çalışan mavi gözlü sarışın Rus kadınları İstanbul'un aile yapısını allak bullak etmiş, evlilik ve ilişkilerde büyük patlamalar yaşanmıştır.
Haraşo adı verilen bu Rus kadınları dönemin öykülerine, romanlarına, karikatürlerine, dergilerine konu olmuştur.
O dönemde İstanbul'da bulunan Asri Kadınlar Cemiyeti Rusların sınır dışı edilmeleri için kampanya başlatmıştır. Bunun üzerine dönemin Vakit Gazetesi bu konuda anket düzenlemiş, ankete katılanlar Rus kadınları suçsuz bulmuşlardır.
İstanbul'a yerleşmeye başlayan bu Beyaz Ruslar birçok ilke de imza atmışlardır. İstanbul'da ilk bale okulunu Arzumanova adında ünlü bir Rus balerini kurmuş, Türkiye'nin ilk balerinleri bu okuldan yetişmiştir.
İstanbul'a bu furyada birçok Rus ressam da gelmiştir. Bunlar Rus Ressamlar Birliği'ni kurmuştur. Bunların en ünlüsü İsmailoviç, yüzlerce İstanbul tablosu yapmıştır.
Rus müzisyenler, İstanbullulara Rus müziğini sevdirmişler, İstanbul'un eğlence yerleri o çi çarniya, o çi krasniya, volga teknecileri, kazaska gibi Rus şarkılarından geçilmez hale gelmiştir.
Rusların en başarılı oldukları dallardan biri de şoförlüktür. O kadar çoktular ki bunlar Rus Şoförler Kulübü'nü kurdular ve İstanbulluları mavi gözlü, sarışın Rus kadınlarının çalıştığı eğlence yerlerine bu şoförler taşıdılar.
Ünlü eskrim hocası Nodolski ve ünlü tenisçi Gorodoski de o dönemde İstanbul'a yerleşip yüzlerce eskrimci ve tenisçi yetiştirmişlerdir.
İstanbul'a gelen bu Ruslar arasında ünlü opera sanatçısı Vladimir Petroviç Smirmoff da bulunmaktadır. Babası Rus sarayında Çar için votka üreten Smirmoff, votkanın formülünü bilmektedir ve İstanbul'a ilk votka imalathanesini kurmuştur.
İstanbul'a yerleşen bu Ruslar Böf Stragonof, piroşki, kievski, karski, rus salatası, borç çorbası, paskalya çöreği gibi birçok yemek türünü İstanbul mutfağına kazandırmışlardır.
Gemilerle gelen 150 bin Rus vatandaşı İstanbul'da eritilemeyince bunların 50 bin kadarı Bulgaristan, Yunanistan, Romanya gibi ülkelere gönderildiler. Geriye kalan Rusların bir kısmı ise ülkelerine geri gönderilerken 60-80 bin arasında Rus İstanbul'a yerleşerek yerli halk içerisinde eriyip gitmişlerdir.
Fransızlar tarafından gemilerle İstanbul'a getirilen General Wrangle yanlısı bu Ruslar'ın ülkemize en büyük faydası ise ileride Türk Kurtuluş Savaşı'nda kullanılacak olan inanılmaz orandaki silah ve cephanedir.
Okuyanadam sayfasından teşekkürlerimle…
Mine Dönmez Ölçer
