Tarih en kesin ve doğru anlamıyla Arî halkların tarihidir.
Edward Freeman / General Sketch of History, 1872 [i].
Fransız yazar Jules Verne (1828-1905), bilimkurgunun babası olarak anılır. İnternette, yayımlanmış 59 kitabıyla karşılaştığımız Verne’in, Dünyanın Merkezine Yolculuk (1864), Deniz Altında Yirmi Bin Fersah (1870), Seksen Günde Devriâlem (1873) adlı kitapları en çok bilinen, ona dünya çapında büyük şöhret ve sempati kazandıran kitaplarıdır. Oysa Verne, elinizdeki kitabın konusuna giren bütün alanlarda zihni biçimlendirilmiş bir kimsedir. Öteki hakkındaki düşüncelerini 1886 yılında yayımladığı The Flight of Engineer Robur (Mühendis Robur’un Uçuşu) adlı kitabında sergilemiştir[ii]. Kitabın orijinal adı Fransızca olarak Robur le Conquérant, yani Türkçesi “Fatih Robur”dur.
Kitap, yeni tasarım bir hava gemisi hakkındadır. Tam anlamıyla Jules Verne’in hayal gücünün eseri de değildir. Daha önce, 1852 yılında, Fransız mühendis Henry Giffard, 160 kilo ağırlığındaki bir buhar makinasını, 43 metre uzunluğunda ve 12 metre çapında içi hidrojenle dolu bir torbanın altına takarak Paris’ten havalanmış ve 30 kilometre ötede bir kasabaya indirmişti. Olay aynı zamanda tarihteki ilk hava nakliyesidir. Jules Verne, bu olayı hayalinde genişletmiş ve yukarıda sözünü ettiğimiz romanında işlemiştir. Kitap, resimlerle de süslenmiştir. Aşağıdaki resimde söz konusu hava aracı tasarımı görülmektedir.
Ressam, Jules Verne’in yeryüzünde asayişi temin etmek ve vahşileri bombalamak için tasarladığı hava aracını böyle tasvir etmiştir.[iii]
Jules Verne’in projesinin bilinen ilk örneği, havacılığın babası olarak nitelenen İtalyan Lombardiyalı Cizvit, Francesco Lana de Terzi (1631-1687) tarafından 1670 yılında yayımlanmış olan Prodroma overa Saggio (Hava Gemisi) adlı kitaptır. Kitapta, hava gemileriyle uygun bir yükseklikten, “en küçük bir tehlike altına girmeden”, kalelerin, evlerin, kentlerin üzerinde uçarak aşağıya alev (Rum ateşi) püskürtmek, kurşun ve bomba yağdırmak konusu işlenmiştir. Ayrıca yazarın kendisi de, dört balonla havaya kaldırılan ve sandala benzeyen bir platformu olan böyle bir gemi inşa etmeye çalışmıştı. Jules Verne’in bu kitaptan ilham aldığını düşünüyoruz.
Jules Verne’in romanındaki hava gemisi, önce “Avrupa başkenti” Paris’te bir gece vakti Seine ırmağı üzerinde uçurulur. Işık saçan ve etrafı da aydınlatan bu aracı izleyen halk ondan korkmaz, gururla seyreder. Bu gemi daha sonra Afrika üzerine doğru “yüzer” ve “uygar topluma özgü, vahşiler üzerinde asayişi temin etme doğal otoritesiyle” zencileri bombalar. Kitapta, “siyah canilerin” ölüm korkusuyla dehşet içinde öldürücü ateşten kaçmaya çalışırken gösteren bir resim daha yer alır. Bu kitap sayesinde Avrupa kamuoyu, hava gemisi projelerine ilgi göstermeye başlar. 1900 yılında ilkine göre daha gelişmiş bir hava gemisi havalanır ve 400 metre yüksekten süzülerek 6 kilometrelik yolu 17 dakikada alır.
Jules Verne’in ölümünden 5 yıl sonra, 1910 yılında, R. P. Hearne adlı bir başka mühendis tarafından, Airships in Peace and War (Barış ve Savaşta Hava Gemileri) adını taşıyan bir kitap daha yayımlanır. Kitapta, denizlerde devriye gezen gemiler gibi, havada da devriye görevi yapan hava gemilerinden söz edilmektedir. Bu gemilerin mürettebatı polis, değneği ise bombadır.
Mühendis Hearne’in tasarımına göre, “vahşi ülkelerde böyle bir savaş aracının manevi etkisini tasavvur etmek imkânsızdır”. Çünkü bu gemiler, gerektiğinde bomba atarak, “keskin, şiddetli ve korkunç ceza” yağdırabilir. Bu gemiler öyle haşmetli gemiler olacaktır ki, “görünüşü bile kabileler arasında dehşete yol açacaktır”. Bunlar sayesinde dünyada asayişi sağlamakla görevli beyaz askerlerin ölmesi de önlenmiş olacaktır.[iv]
Her şey düşüncede başlar, değil mi?
Şu bilgiyi de ekleyelim: Hava araçlarıyla ilk bomba, 1 Kasım 1911’de İtalyanlar tarafından Trablusgarp’a atılmıştır. Haberi bir Avrupa gazetesi şöyle duyurmuştu[v]:
“Havacılardan biri, başarılı bir şekilde, düşman kampına iyi sonuçlar veren birkaç bomba attı.”
_________________________________
[i] J. M. Blaut, Sömürgeciliğin Dünya Modeli, Dergâh Yayınları, 2012, s. 18
[ii] Sven Lindqvist, Bombalamanın Tarihi, Yeni İnsan Yayınevi, 2009, paragraf 5
[iii] www.projectho.com
[iv] Sven Lindqvist, Bombalamanın Tarihi, paragraf 6 ve 74
[v] Sven Lindqvist, Bombalamanın Tarihi, paragraf 4
